Wizualizacja badań zoologicznych w Górach Księżycowych (T. Pietrzak, 2021)

Jest to oryginalna praca poświęcona rzadkim czworonogom z tropików. Ceni się dobrą organizację pracy badawczej oraz doświadczenie w surowych warunkach. Właściwie Jonathan Kingdon opublikował swoje doświadczenia z obserwacji szakala Lupulella adusta w Rwenzori w 1977 roku.  Szakal pręgowany jest raczej trudny do obserwacji. Pozostaje wiele znaków zapytania na temat jego biologii. Więcej studiów powinno się poświęcić na wybiórczość siedlisk i ekologię społeczną tego dzikiego psowatego. Można tego dokonywać nawet poprzez studia nieinwazyjne. Rwenzori to magiczna kraina w południowo-zachodniej Ugandzie. Są to góry typu afro-alpejskiego z typową dla tych obszarów florą taką jak starce senecio czy Podocarpus milanjianus oraz endemiczną fauną. Występują tu rzadkie ssaki takie jak cywety, endemiczne dla tego masywu wiewiórki Heliosciurus sp. oraz dujkery czarnoczelne, a także górskie koczkodany z gatunku Allochrocebus lhoesti. Gatunki te cechują się intrygującą ekologią i są tematem pewnych prac naukowych. Rwenzori to obszar poziomych stref roślinności i bioróżnorodności warunkowanych wysokościami. Odsyłam do słownika naukowego opisującego rozkład stref. Podążamy właśnie śladami mało znanego drapieżnika w środowisku, gdzie chyba możemy spotkać jeszcze tego ssaka, czyli w zaroślach bambusowych. Wielkość areałów osobniczych waha się u niego od 0.19 do 3,2 km². Atkinson w 1997 roku przeprowadził gruntowne badania ekologii behawioralnej gatunku, takie jak zrozumienie areałów, zagęszczenia itd. Szakal ten to zwierzę o wysokości od 35 do 50 cm i długości ciała wraz z ogonem do 120 cm. Osobniki ważą od 6,5 do 14 kg, charakterystyczny jest wzór pręgi na futrze u tego ssaka, wzorzysta krótka okrywa włosowa oraz kocie ruchy ciała. Anatomicznie i behawioralnie szakal ten jest oportunistą. Skinner i Chimimba (2005) potwierdzają, iż uzębienie ma charakter omniworystyczny. Jeden z naukowców potwierdza, ze szakal ten ma raczej krótkie uszy oraz budowę ciała, charakterystyczną dla leśnych dzikich psów. Białe zakończenie ogona oraz inne wyraziste cechy to wg. naukowców objaw nocnego przystosowania.  Być może możliwy będzie w ogóle monitoring akustyczny, w obszarach, gdzie żyją te szakale.  Mamy ze sobą drony, które otrzymaliśmy od fundacji rządu ugandyjskiego by rejestrować specyficzne rekordy subpopulacji szakala w tym habitacie. Instalujemy fotopułapki by wychwycić unikalne zachowania lub wzorce aktywności. Andrew Loveridge i David MacDonald (2003) informują o krepuskularnym trybie życia. Zwierzę jest aktywne o świcie i o zmierzchu, oraz w nocy. Jest to drapieżnik terytorialny o ciekawym usposobieniu. Co warunkuje specyficzną ekologię szakala pręgowanego? Gdzie zwierzę bytuje, czym się żywi oraz jakie są jego charakterystyczne zachowania na terenie tych gór? To wszystko będzie celem studiów. Mogą to być pierwsze tego typu nieinwazyjne badania populacji tego ssaka drapieżnego na tych ziemiach. Wiadomo, iż na terenie Rwenzori, poza parkiem narodowym badania byłyby mniej obciążające niż w strefach ochronnych, nawet w strefie buforowej krainę odwiedzają podróżnicy, toteż badania powinniśmy zorganizować z dala od szlaków i obszarów ochronnych. Wiadomo, iż krajowcy polują na te szakale we wnyki, toteż badane będzie oddziaływanie kłusownictwa na populację Lupulella adustus w masywie Rwenzori i jego okolicach. Dzięki wywiadom z lokalnymi i odwiedzaniu okolicznych wiosek zdobędziemy informacje o relacjach człowiek Homo sapiens-szakal Lupulella adustus. Szakal pręgowany prowadzi skryty tryb życia, także jego sylwetka ma charakter maskujący. Jest nadzieja, iż fotopułapki i drony udokumentują tajemnicze życie Lupulella adusta w odległych dolinach czy górskich zaroślach. W nieczynnej siedzibie dawnego biura kopalni miedzi nieopodal masywu Rwenzori znajduje się stacja badawcza Rimbfog, gdzie prowadzimy swoje dalsze badania nad zespołem ssaków drapieżnych. Opracowane być może będą pierwsze przełomowe badania Lupulella adusta w tych ciekawych terenach. Oby planeta nam sprzyjała. Jak ważny byłby ten projekt, przemawiać może parę miesięcy pierwszych wysiłków na rzecz zachowania reliktowych populacji w środowisku naturalnym, ochrony tego oryginalnego ssaka drapieżnego z rodziny psów. Trzeba zdefiniować problemy naukowe oraz implikacje do zarządzania. Intensywność badań, w tym wysiłek próbkowania może przesądzić o powodzeniu misji naukowej.

Opracował redaktor popularnonaukowy ze stopniem biologa uzyskanym w 2011 na UJ-ocie. Kontakt z autorem venszeki@o2.pl, @gnhi, Licencja Creative Commons. Autor Tomasz Pietrzak.